Nasza parafia

Parafia w Leżajsku powstała w drugiej połowie XIV stulecia na terenie obecnej wsi Stare Miasto. Uposażył ją król Władysław Jagiełło dokumentem wydanym w 1397 r. w Radomiu, jednocześnie nadając wsi królewskie prawa miejskie. Tenże król wydał w 1400 r. w Bieczu odrębny dokument fundacyjny dla istniejącego już kościoła.

Parafia została przekazana przez przemyskiego biskupa Macieja w zarząd zakonowi bożogrobców, którzy właśnie w Leżajsku założyli jedną z pierwszych placówek na tym terenie (inne to: Przeworsk, Urzejowice, Giedlarowa, Rudołowice, Tuligłowy, Gniewczyna), licząc zapewne i na to, że zorganizowana struktura zakonu i większa liczba zakonników w stosunku do kleru diecezjalnego pozwoli podołać takiemu wyzwaniu.

Miasto rosło w siłę, choć trzeba przyznać, że z powodu położenia jednak nieco na uboczu, wśród lasów, ten wzrost był powolny. Miasto trawiły jeszcze kolejne najazdy tatarskie, które systematycznie niszczyły dorobek i zabudowę. Największych zniszczeń dokonali Tatarzy w 1498, 1500, 1503, 1509, 1519 r. Najbardziej dotkliwy najazd miał miejsce w lecie 1524 r. W czerwcu i lipcu Tatarzy doszczętnie spustoszyli Ruś Czerwoną aż po Rzeszów. Leżajsk został wtedy niemal zniesiony z powierzchni ziemi. Mieszkańców uprowadzono w jasyr, potopiwszy wcześniej w pobliskich bagnach starców i dzieci. Król idąc z pomocą mieszczanom zwolnił ich z podwód, samo zaś miasto postanowił (za namową mieszczan) przenieść na inne -obecne- miejsce, bardziej dogodne do ufortyfikowania. Tak rozpoczął się nowy okres w dziejach miasta, trwający od 1524 r. do dziś.

Nowych osadników zwolnił król z wszelkich opłat i podatków na okres 12 lat, by mogło się ono rozwinąć na odpowiednim poziomie.

Równocześnie z utworzeniem nowego miasta stary Leżajsk utracił prawa miejskie, zachowując jedynie nazwę „Stare Miasto”.

Miasto było na początku zbudowane z drewna, którego pod dostatkiem dostarczała Puszcza Sandomierska. Nie poszczęściło się jednak miastu jeśli chodzi o jego pierwszych, na nowej lokalizacji, starostów. Po szybko następujących po sobie zmianach na tym urzędzie w 1587 r. objął je Andrzej Opaliński, marszałek wielki koronny. Po nim objął tę funkcję w 1593 r. jego syn Łukasz i piastował ją do roku 1654. Pozostawił on po sobie niechlubną kartę, prowadząc swoją prywatną wojnę z ówczesnym panem łańcuckim – Stanisławem Stadnickim. Wprawdzie Leżajsk był otoczony z dwóch stron głębokim wąwozem, wałami i parkanami, ale nie obroniło go to od najazdów Stanisława Stadnickiego, który kilkakrotnie zdobywał miasto i łupił je. Dopiero po zakończeniu tej prywatnej wojny Opaliński przystąpił do wzmocnienia miasta. Już wcześniej po rozebraniu drewnianego kościoła farnego w latach 1604 – 1606, rozpoczęto budowę murowanej, obronnej świątyni. Miała być ona jednocześnie najdalej na wschód wysuniętym obwarowaniem miejskim. Nie dokończony kościół został jednak spalony przez Stadnickiego w 1608 r. Obecny kościół zaczęto wznosić przed rokiem 1616 z fundacji księdza Feliksa ze Skaryszewa Skaryszewskiego – ówczesnego proboszcza. Świątynię odbudowano w 1616 r., a konsekracji dokonano w roku 1619. Równocześnie przeprowadzając szereg prac fortyfikacyjnych.

Na przykład w otaczającym murze i na dzwonnicy umieszczono otwory strzelnicze. Pierwotnie przy murze północno – zachodnim znajdowała się też wieża obronna (dzwonnica), wzniesiona po roku 1608 przez ks. Feliksa ze Skaryszewa, której fundamenty odkryto w roku 1963. Obronna fara i ufortyfikowany dwór starościński pozwoliły min. na obronę miasta przed ciężkim najazdem Tatarskim w 1624 r. Mimo, że plac pod kościół został częściowo nadsypany od północy i wschodu, co poprawiło walory obronne kościoła, dając przy okazji ukształtowaną na linii wschód – zachód fosę, to jednak świątynia nie uniknęła częściowego uszkodzenia za przyczyną Szwedów w 1656 r. Na szczęście było to ostatnie tragiczne wydarzenie w dziejach leżajskiej fary.

Parafia pw. Trójcy Świętej w Leżajsku obejmowała pierwotnie swoim zasięgiem niemal cały obszar dzisiejszego dekanatu leżajskiego. Obecnie jest to parafia miejska, rozciągająca się na większą część miasta z ok. 7.000 tysiącami mieszkańców. W miejscu znajduje się jeszcze kościół pw. Jezusa Miłosiernego, który służy jako kościół szkolny dla dzieci i młodzieży. Jest to XIX-wieczna cerkiew greckokatolicka, wielokrotnie przebudowywana.

W parafii pracuje obecnie 6 kapłanów, oraz od 1916 r. Siostry Służebniczki Starowiejskie, które zajmują się katechizacją, oraz prowadzą ochronkę dla dzieci.

W kościele p.w. Świętej Trójcy w Leżajsku, w nawie głównej, po prawej stronie, w pobliżu prezbiterium, znajduje się barokowy ołtarz z około 1700 roku (w latach 1932-1936 został dość znacznie przebudowany). W ołtarzu tym jest łaskami słynący Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, z 3 ćwierci XVI wieku. Namalował go – temperą na desze – kapłan z zakonu bożogrobców, wikariusz z leżajskiej Fary, Erazm Prezbiter. Obraz ten po roku 1594 znajdował się w drewnianym kościele, który stał na miejscu obecnej bazyliki OO. Bernardynów. W roku 1608, biskup przemyski Maciej Pstrokoński (1600-1609), ofiarował wspomniany Obraz Matki Bożej kościołowi parafialnemu w Leżajsku.

Dziewiętnasty następca biskupa Pstrokońskiego, Wacław Hieronim Sierakowski (1741-1760), wizytując leżajską Farę w r.1744, stwierdził, że wspomniany cudowny Obraz Matki Bożej, określony jako Imago Mirabilis, cieszy się szczególną czcią wiernych. Tutaj pobożny lud doznawał szczególnych darów Bożego miłosierdzia, za przyczyną Matki Bożej, o czym najlepiej świadczyły liczne wota umieszczone przy tym Obrazie. Najwięcej było wotów w kształcie serca i w kształcie tabliczek. Ponadto były wota o kształcie nóg, oczu i kołysek, co świadczy o różnych uzdrowieniach. Ten kult, wizytujący leżajską Farę biskup, określił jako dawny, powołując się na wspominanie o nim jeszcze w znacznie wcześniejszej wizytacji Alembeka. Potwierdzeniem szczególnej rangi Obrazu Matki Bożej Cudownej, w leżajskim  kościele farnym, są także liczne argenteria należące do Jej ołtarza. Wspomniana wizytacja biskupa Sierakowskiego z r.1744, wymienia między innymi niezwykle ozdobne korony na głowę Matki Bożej i Dzieciątka Jezus, berła, korale, perły, sukienki i ramy srebrne. Jak bardzo zależało biskupowi Sierakowskiemu na dalszym utrzymaniu a nawet wzroście kultu Matki Bożej w tym cudownym Obrazie, świadczy jego dekret reformacyjny po odbytej wizytacji w r. 1744. W dekrecie tym ówczesny Ordynariusz, potwierdził starożytność kultu Matki Bożej w tym Obrazie i nakazał tutejszemu proboszczowi, aby sporządził księgę, w której będą zapisywane – przy potwierdzeniu wiarygodnych świadków – cudowne uzdrowienia i łaski, doznane za przyczyną Maryi. Po dziesięciu latach, w czasie drugiej wizytacji Fary leżajskiej, w r. 1754, biskup Sierakowski znowu zwraca uwagę na brak księgi z zanotowanymi łaskami, jakich doznali tutaj wierni przez wstawiennictwo Maryi. Równocześnie podkreśla tenże biskup, że ciągle trwa w tym Farnym kościele kult obrazu Najświętszej Maryi Panny, uznawanego przez wiernych za cudowny.

Obecnie wspomniany Obraz Matki Bożej, łaskami słynący, nadal cieszy się wielką czcią wiernych, którzy nawiedzając Chrystusa obecnego w Najświętszym Sakramencie, modlą się także przed Obrazem Jego Matki. W każdą sobotę, po Mszach świętych o godz. 7.00 i 18.00, celebrowane jest Nabożeństwo Maryjne. Na treść tego Nabożeństwa składają się: pieśń „Matko Pocieszenia”, Litania Loretańska, Pod Twoją obronę, Modlitwa do Matki Bożej Pocieszenia i druga zwrotka pieśni; Matko Pocieszenia. Przed tym cudownym Obrazem, o swoją pomyślną przyszłość modlą się młode pary, po zawiązaniu sakramentalnej wspólnoty małżeńskiej, składając u stóp Maryi swoje bukiety ślubne, a po chrzcie świętym, rodzice i chrzestni polecają Maryi, Matce Świętej Rodziny, swoje dzieci i swoje rodziny. Ponadto tutaj przed Obrazem Matki Bożej, wierni składają bardzo często wiązanki kwiatów, a na znak niezwykłej obecności Matki Bożej w tym Jej cudownym Obrazie, świeci się przed Nim nieustannie płonąca lampka.

wizerunek Matki Bożej Pocieszenia
obraz na desce – XVI w.

wizerunek Matki Bożej Pocieszenia
w srebrnej sukience z XX w.

Modlitwa do Matki Bożej Pocieszenia

„Błogosławiona Matko naszego Zbawiciela, któraś w swoim Sercu doznała niezmiernej boleści, smutku i trwogi, aby umieć współczuć z nami, bądź nam zawsze świętą Matką Pocieszenia wśród wszelkich trosk, cierpień i niepowodzeń naszych. Niechaj głos Twój zabrzmi w uszach naszych, bo jest on miły i pełen dobroci, a słowa budzą radość w sercu. Usłysz błaganie nasze i wstawia się za nami przed Obliczem Syna Swego, by z Jego Boskiego Serca, za Twoją przyczyną, spłynęły na nas strumienie świętej radości, jaka napełnia błogosławione Serce Twoje. Okaż nam pogodne oblicze Swoje, abyśmy z Twoją pomocą mężnie znosili wszelkie smutki, przykrości i cierpienia i wśród nich zawsze zachowywali żywą nadzieję wiecznej radości w niebie razem z Tobą i Synem Twoim, który żyje i króluje na wieki wieków. Amen”.

Zdrowaś Maryjo…

Matko Pocieszenia, módl się za nami.